Dapp và tương lai của mô hình phân tán

Dapp (Đapp) là gì?

Thử tưởng tượng chiếc xe của bạn đang tự lái để chở khách kiếm tiền trong khi bạn vẫn đang làm việc ở cơ quan. Hoặc chiếc máy tính của bạn tận dụng phần ổ cứng trống để chạy dịch vụ cho nhiều người trên internet và bạn được trả tiền cho việc đó. Hoặc tưởng tượng một ngân hàng ảo cho phép bạn vay và gửi tiền mà không lo lắng về những thủ tục rườm rà và những rủi ro mang tính chất chủ quan của con người. Tất cả những điều trên sẽ trở thành hiện thực trong một thời gian nữa thôi.

Một sự dịch chuyển mô thức hoạt động phần mềm đang diễn ra. Kể từ khi Bitcoin ra đời làm chúng ta phải định nghĩa lại khái niệm Cất giữ Giá trị (Store of Value) và đồng thời hé lộ ra một tương lai mới: Một thế giới hoạt động trên các ứng dụng phân tán (Dapps). Những ứng dụng phân tán, bền bỉ, minh bạch và mang lại doanh thu khi chạy sẽ định hình lại toàn bộ toàn cảnh công nghệ hiện nay.

Một chút sơ lược về Blockchain

Để hiểu được Dapp, ta cần phải biết qua nền tảng của nó chính là blockchain. Về cấu trúc, blockchain là một dữ liệu sổ ghi chép được bố trí dưới dạng các khối dữ liệu được xâu chuỗi với nhau bằng các mã xác thực. Về ý nghĩa, nó là một cơ sở dữ liệu số chứa những sự thật đã được đồng thuận. Một đặc điểm quan trọng nữa của blockchain là nó không được lưu ở một nơi hay được quản lý bởi một thực thể nào cả, đó là tính chất phân tán của nó. Cơ chế xác thực các block làm cho các giao dịch được thêm vào và không thể đảo ngược được, và các giao dịch đã được lưu trên blockchain sẽ luôn được công khai để tất cả có thể xem, do đó nó mang tính chất minh bạch và bền bỉ. Những ứng dụng mã nguồn mở được triển khai trên blockchain chính là các Dapps.

Sự ra đời của Dapps

Vì khái niệm dapps còn khá mới mẻ nên có nhiều định nghĩa cho dapps. Tuy nhiên tất cả các dapp đều có những đặc điểm:

• Mã nguồn mở. Một cách lý tưởng thì mã nguồn của nó nên được quản lý bởi những chủ thể tự trị và mỗi thay đổi đều phải cần đến sự đồng thuận của số đông hoặc người dùng của nó. Mã nguồn cũng nên được mở để ai cũng có thể kiểm tra.
• Phân tán. Tất cả những record được tạo ra bởi chương trình khi chạy đều phải được lưu trữ trên một blockchain công cộng hoặc riêng tư để tránh bị thao túng.
• Có doanh thu khi chạy. Những bên xác thực blockchain nên được thưởng bằng chính token mật mã của hệ thống.
• Sử dụng một giao thức để tạo sự đồng thuận. Các bên xác thực phải thoả thuận dùng chung một thuật toán mã hoá để chứng minh kết quả (PoW, PoS..)

Theo 4 điểm trên thì thực ra Bitcoin chính là dapp đầu tiên. Bitcoin là một blockchain được tạo ra để giải quyết vấn đề về tập trung hoá và sự kiểm duyệt. Có thể nói rằng Bitcoin là một cuốn sổ cái công cộng có khả năng hoạt động độc lập cho phép thực hiện giao dịch mà không cần bên thứ ba làm chứng và sự kiểm soát tập trung.

Mạng lưới Ethereum

Tuy Bitcoin và Ethereum đều có thể được xem là các Dapps nhằm giải quyết các vấn đề của thế giới thực nhưng Ethereum có những kế hoạch còn lớn lao hơn vậy.

Sách trắng của Ethereum viết rằng mục đích của nó là nhằm tạo ra một giao thức mới để xây dựng các ứng dụng phân tán chú trọng vào thời gian phát triển, an ninh và khả năng mở rộng. Với ngôn ngữ Solidity đặc trưng của mình, Ethereum cho phép các lập trình viên tạo ra các hợp đồng thông minh (Smart Contract) chạy trên Máy ảo Ethereum (EVM). Bằng những cung cấp đó, lập trình viên có thể xây dựng các dapps để giải quyết các nhu cầu thực tế từ việc quản lý tài sản cho đến lên kế hoạch nguồn lực.

Các ví dụ điển hình về sự thành công của Dapps như Golem, Augur và Melonport. Các nền tảng này mang lại cảm hứng làm thay đổi nền tảng hoạt động kinh tế bằng công nghệ blockchain, và đưa chúng ta đến gần hơn với thế giới phân tán.

Chi tiết về các Dapps thành công hiện nay:

1. Golem: Mục đích dự án nhằm tạo ra thị trường đầu tiên trên thế giới giúp mua bán sức mạnh dư thừa của máy tính. Hiện tại dự án vẫn đang phát triển và có triển vọng khá tốt.
2. Augur: Mục đích dự án nhằm tạo ra một nền tảng phân tán dự đoán thị trường bằng cách khai thác "trí tuệ của tập thể". Những người tham gia sẽ phải chịu một khoản phí tối thiểu và không ai có thể giả mạo được kết quả. Với khả năng tích luỹ thông tin, Augur có thể trở thành một cỗ máy tìm kiếm phân tán.
3. Status: Tạo ra một light client trên đi động và từ đó có thể tương tác với hệ sinh thái của Ethereum.
4. Aragon: Một nền tảng hỗ trợ doanh nghiệp xuyên biên giới.

Mỗi dapp ở trên chính là sự triển khai công nghệ blockchain vào một lĩnh vực riêng biệt. Cho dù là đầu tư, công nghệ hay quản trị thì blockchain sẽ mau chóng lan toả toàn thị trường và làm cho thế giới trở nên tốt đẹp hơn :)

Hãy trở thành một nhân tố giúp phát triển dapps

Hệ sinh thái của Ethereum sẽ tiếp tục mở rộng vì Ethereum luôn nằm ở trung tâm của bản đồ tiền số. Sự tăng giá gần đây của Ethereum đã mang lại một làn sóng quan tâm mới đến ứng dụng blockchain.

Nếu là một lập trình viên thì nên đầu tư học Solidity hoặc ngôn ngữ kế tiếp của nó. Solidity được dùng để tạo ra các hợp đồng thông minh phân tán (EDCC). Công nghệ này đang thiếu người trầm trọng và đang tạo ra rất nhiều cơ hội đầu tư mới.

Tương lai của thế giới phân tán

Với sự công nhận và quan tâm ngày càng được mở rộng thì blockchain sẽ làm nhiều hoạt động hiện tại sẽ trở nên lỗi thời. Có thể hơi vội vàng nhưng trong tương lai ngân hàng sẽ trở nên không cần thiết nữa. Chính việc đưa thông tin lên và di chuyển giá trị trên blockchain mà chúng ta sẽ nâng cao hiệu quả hơn bằng việc loại bỏ các dịch vụ trung gian. Tuy vậy việc loại bỏ yếu tố con người ra khỏi hệ thống có cải thiện được cuộc sống của chúng ta hay không? Dù câu trả lời sẽ là gì đi nữa thì hãy tin rằng blockchain sẽ đưa chúng ta tiến xa hơn nữa vào một thế giới không có biên giới bằng việc chia sẻ dữ liệu với nhau.